༄༅། །རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་སོ་བདུན་མ་བཞུགས་སོ། །
『三十七の菩薩の実践』

ན་མོ་ལོ་ཀེ་ཤྭ་ར་ཡེ།
ナモ・ロケーシュヴァラ・ヤ（南無観自在菩薩）
གང་གིས་ཆོས་ཀུན་འགྲོ་འོང་མེད་གཟིགས་ཀྱང༌། །
一切法は行くことも来ることもない（不去・不来）と観じられているが、
འགྲོ་བའི་དོན་ལ་གཅིག་ཏུ་བརྩོན་མཛད་པའི། །
衆生のためにひたすら励まれる、
བླ་མ་མཆོག་དང་སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་ལ། །
最高の師と守護者観自在に、
རྟག་ཏུ་སྒོ་གསུམ་གུས་པས་ཕྱག་འཚལ་ལོ། །
常に三門（身・口・意）をもって恭敬礼拝します。
ཕན་བདེའི་འབྱུང་གནས་རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་རྣམས། །
利楽の源である仏陀たちは、
དམ་ཆོས་སྒྲུབ་ལས་བྱུང་སྟེ་དེ་ཡང་ནི། །
正法を成就することによって生じられ、それもまた、
དེ་ཡི་ལག་ལེན་ཤེས་ལ་རགས་ལས་པས། །
その実践を知ることに依っているので、
རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་ལག་ལེན་བཤད་པར་བྱ། །
菩薩たちの実践を知りなさい。

第1偈
དལ་འབྱོར་གྲུ་ཆེན་རྙེད་དཀའ་ཐོབ་དུས་འདིར། །
得がたい〔八有〕暇〔十円〕満を具えた大船〔の如き貴き人身〕を得たこの時に、
བདག་གཞན་འཁོར་བའི་མཚོ་ལས་བསྒྲལ་བྱའི་ཕྱིར། །
自他を輪廻の海より解脱させるため、
ཉིན་དང་མཚན་དུ་གཡེལ་བ་མེད་པར་ནི། །
日夜たゆまず
ཉན་སེམས་སྒོམ་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
聞・思・修するのが菩薩の実践です。

第2偈
གཉེན་གྱི་ཕྱོགས་ལ་འདོད་ཆགས་ཆུ་ལྟར་གཡོ། །
親しき者への貪りは水のごとく動き、
དགྲ་ཡི་ཕྱོགས་ལ་ཞེ་སྡང་མེ་ལྟར་འབར། །
怨敵への瞋りは火のごとく燃えさかる、
བླང་དོར་བརྗེད་པའི་གཏི་མུག་མུན་ནག་ཅན། །
取るべきもの捨てるべきものを忘れる愚痴の闇を持つ、
ཕ་ཡུལ་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
故郷を捨てるのが菩薩の実践です。

第3偈
ཡུལ་ངན་སྤངས་པས་ཉོན་མོངས་རིམ་གྱིས་འགྲིབ། །
悪しき場所を捨てることで煩悩が次第に減り、
རྣམ་གཡེང་མེད་པས་དགེ་སྦྱོར་ངང་གིས་འཕེལ། །
散乱しなくなることで善行が自ずと増え、
རིག་པ་དྭངས་པས་ཆོས་ལ་ངེས་ཤེས་སྐྱེ། །
知性が澄んで法を確信する、
དབེན་པ་བསྟེན་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
人里離れた処に籠もるのが菩薩の実践です。

第4偈
ཡུན་རིང་འགྲོགས་པའི་མཛའ་བཤེས་སོ་སོར་འབྲལ། །
長く交わった親友も散り散りになり、
འབད་པས་སྒྲུབ་པའི་ནོར་རྫས་ཤུལ་དུ་ལུས། །
努力して得た財産も後に残し、
ལུས་ཀྱི་མགྲོན་ཁང་རྣམ་ཤེས་མགྲོན་པོས་བོར། །
体という宿を意識という客人が去る、
ཚེ་འདི་བློས་བཏང་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
今生を棄てるのが菩薩の実践です。

第5偈
གང་དང་འགྲོགས་ན་དུག་གསུམ་འཕེལ་འགྱུར་ཞིང༌། །
交わると三毒（貪・瞋・痴）が増大し、
ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་བྱ་བ་ཉམས་འགྱུར་ལ། །
聞・思・修の実践が衰えて、
བྱམས་དང་སྙིང་རྗེ་མེད་པར་སྒྱུར་བྱེད་པའི། །
慈悲〔の心〕を失わせる、
གྲོགས་ངན་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
悪しき友を棄てるのが菩薩の実践です。

第6偈
གང་ཞིག་བསྟེན་ན་ཉེས་པ་ཟད་འགྱུར་ཞིང༌། །
依ると過ちがなくなり、
ཡོན་ཏན་ཡར་ངོའི་ཟླ་ལྟར་འཕེལ་འགྱུར་བའི། །
功徳が上弦の月のごとく増大する、
བཤེས་གཉེན་དམ་པ་རང་གི་ལུས་ལས་ཀྱང༌། །
正しき師（善知識）を、自分の体より
གཅེས་པར་འཛིན་པར་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
大事に思うのが菩薩の実践です。

第7偈
རང་ཡང་འཁོར་བའི་བཙོན་རར་བཅིངས་པ་ཡིས། །
自身も輪廻の牢獄に繋がれている
འཇིག་རྟེན་ལྷ་ཡིས་སུ་ཞིག་སྐྱོབ་པར་ནུས། །
世間の神の誰が守ってくれようか。
དེ་ཕྱིར་གང་ལ་སྐྱབས་ན་མི་བསླུ་བའི། །
それゆえ帰依して欺くことのない、
དཀོན་མཆོག་སྐྱབས་འགྲོ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
〔三〕宝に帰依するのが菩薩の実践です。

第8偈
ཤིན་ཏུ་བཟོད་དཀའི་ངན་སོང་སྡུག་བསྔལ་རྣམས། །
極めて耐え難い悪趣の苦しみは、
སྡིག་པའི་ལས་ཀྱི་འབྲས་བུར་ཐུབ་པས་གསུངས། །
悪業の果であると牟尼は説かれた。
དེ་ཕྱིར་སྲོག་ལ་བབ་ཀྱང་སྡིག་པའི་ལས། །
それゆえ命を落とすとしても悪業を
ནམ་ཡང་མི་བྱེད་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
いかなる時もなさないのが菩薩の実践です。

第9偈
སྲིད་གསུམ་བདེ་བ་རྩྭ་རྩེའི་ཟིལ་པ་བཞིན། །
三世間（天世間・龍世間・人世間）の楽は葉先の露の如く、
ཡུད་ཙམ་ཞིག་གིས་འཇིགས་པའི་ཆོས་ཅན་ཡིན། །
瞬時に消える性質のもの。
ནམ་ཡང་མི་འགྱུར་ཐར་པའི་གོ་འཕང་མཆོག །
いかなる時も変わることのない最高の解脱の境地を
དོན་དུ་གཉེར་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
求めるのが菩薩の実践です。

第10偈
ཐོག་མེད་དུས་ནས་བདག་ལ་བརྩེ་བ་ཅན། །
無始の時より自分をいとおしんでくれた
མ་རྣམས་སྡུག་ན་རང་བདེས་ཅི་ཞིག་བྱ། །
母達が苦しんでいるなら、自分の楽が何になろう。
དེ་ཕྱིར་མཐའ་ཡས་སེམས་ཅན་བསྒྲལ་བྱའི་ཕྱིར། །
それゆえ無辺の有情を救うため、
བྱང་ཆུབ་སེམས་བསྐྱེད་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
菩提心をおこすのが菩薩の実践です。

第11偈
སྡུག་བསྔལ་མ་ལུས་བདག་བདེ་འདོད་ལས་བྱུང༌། །
あらゆる苦しみは自分の楽を望むことより生じ、
རྫོགས་པའི་སངས་རྒྱས་གཞན་ཕན་སེམས་ལས་འཁྲུངས། །
仏陀（無上正等覚者）は利他心よりお生まれになった。
དེ་ཕྱིར་བདག་བདེ་གཞན་གྱི་སྡུག་བསྔལ་དག །
それゆえ自分の楽と他の苦しみを
ཡང་དག་བརྗེ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
正しく交換するのが菩薩の実践です。

第12偈
སུ་དག་འདོད་ཆེན་དབང་གིས་བདག་གི་ནོར། །
誰かが大きな欲望の力によって自分の財産
ཐམས་ཅད་འཕྲོག་གམ་འཕྲོག་ཏུ་འཇུག་ན་ཡང༌། །
すべてを掠奪し、もしくは掠奪させたとしても、
ལུས་དང་ལོངས་སྤྱོད་དུས་གསུམ་དགེ་བ་རྣམས། །
体と財産、三時（過去・現在・未来）の善行を
དེ་ལ་བསྔོ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
その人に廻向するのが菩薩の実践です。

第13偈
བདག་ལ་ཉེས་པ་ཅུང་ཟད་མེད་བཞིན་དུ། །
自分に少しも過ちがないのに、
གང་དག་བདག་གི་མགོ་བོ་གཅོད་བྱེད་ན། །
誰かが自分の頭を切ろうとしても、
སྙིང་རྗེའི་དབང་གིས་དེ་ཡི་སྡིག་པ་རྣམས། །
あわれみ（悲）の力でその人の罪を
བདག་ལ་ལེན་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
自分が受けるのが菩薩の実践です。

第14偈
འགའ་ཞིག་བདག་ལ་མི་སྙན་སྣ་ཚོགས་པ། །
ある人が自分に様々な誹謗を、
སྟོང་གསུམ་ཁྱབ་པར་སྒྲོགས་པར་བྱེད་ན་ཡང། །
三千世界に行きわたるほど声高に言ったとしても、
བྱམས་པའི་སེམས་ཀྱིས་སླར་ཡང་དེ་ཉིད་ཀྱི། །
いつくしみ（慈）の心で再びその人の
ཡོན་ཏན་བརྗོད་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
功徳を説くのが菩薩の実践です。

第15偈
འགྲོ་མང་འདུས་པའི་དབུས་སུ་འགའ་ཞིག་གིས། །
沢山の者が集まる中である人が、
མཚང་ནས་བྲུས་ཤིང་ཚིག་ངན་སྨྲ་ན་ཡང༌། །
罪過を暴いて酷く言ったとしても、
དེ་ལ་དགེ་བའི་བཤེས་ཀྱིས་འདུ་ཤེས་ཀྱིས། །
その人を師（善知識）と考えて
གུས་པར་འདུད་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
敬うのが菩薩の実践です。

第16偈
བདག་གི་བུ་བཞིན་གཅེས་པར་བསྐྱངས་བའི་མིས། །
自分の子供のようにかわいがって育てた人が、
བདག་ལ་དགྲ་བཞིན་ལྟ་བར་བྱེད་ན་ཡང༌། །
自分を敵の如くみなしたとしても、
ནད་ཀྱིས་བཏབ་པའི་བུ་ལ་མ་བཞིན་དུ། །
病気にかかった子供に対する母のように
ལྷག་པར་བརྩེ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
一層かわいがるのが菩薩の実践です。

第17偈
རང་དང་མཉམ་པའམ་དམན་པའི་སྐྱེ་བོ་ཡིས། །
自分と同等か劣った人が、
ང་རྒྱལ་དབང་གིས་བརྙས་ཐབས་བྱེད་ན་ཡང༌། །
慢心の力で侮ったとしても、
བླ་མ་བཞིན་དུ་གུས་པས་བདག་ཉིད་ཀྱི། །
ラマ（上師）のように恭敬し、自分の
སྤྱི་བོར་ལེན་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
頭頂にいただくのが菩薩の実践です。

第18偈
འཚོ་བས་འཕོངས་ཤིང་རྟག་ཏུ་མི་ཡིས་བརྙས། །
生活が苦しく常に人から侮られ、
ཚབས་ཆེན་ནད་དང་གདོན་གྱིས་བཏབ་ཀྱང་སླར། །
重い病いと魔にとりつかれても、それでも
འགྲོ་ཀུན་སྡིག་སྡུག་བདག་ལ་ལེན་བྱེད་ཅིང༌། །
一切衆生の罪悪を自分に引き受けて
ཞུམ་པ་མེད་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
ためらわないのが菩薩の実践です。

第19偈
སྙན་པར་གྲགས་ཤིང་འགྲོ་མང་སྤྱི་བོས་བཏུད། །
名声が広まって沢山の人が頭頂で恭敬し、
རྣམ་ཐོས་བུ་ཡིས་ནོར་འདྲ་ཐོབ་གྱུར་ཀྱང༌། །
〔財神〕毘沙門天と等しき財をなしたとしても、
སྲིད་པའི་དཔལ་འབྱོར་སྙིང་པོ་མེད་གཟིགས་ནས། །
輪廻の富には実体がないと観じて、
ཁེངས་པ་མེད་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
慢心しないのが菩薩の実践です。

第20偈
རང་གི་ཞེ་སྡང་དགྲ་བོ་མ་ཐུལ་ན། །
己れの瞋りという敵を手なずけることができないなら、
ཕྱི་རོལ་དགྲ་བོ་བཏུལ་ཞིང་འཕེལ་བར་འགྱུར། །
外の敵を調伏しても増大する。
དེ་ཕྱིར་བྱམས་དང་སྙིང་རྗེའི་དམག་དཔུང་གིས། །
それゆえ慈と悲の軍隊で、
རང་རྒྱུད་འདུལ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
己れの心（心相続）を調伏するのが菩薩の実践です。

第21偈
འདོད་པའི་ཡོན་ཏན་ལན་ཚྭའི་ཆུ་དང་འདྲ། །
貪りの特性は塩水と同じ。
ཇི་ཙམ་སྤྱད་ཅིང་སྲེད་པ་འཕེལ་བར་འགྱུར། །
どれほど享受しても愛着は増大する。
གང་ལ་ཞེན་ཆགས་སྐྱེ་བའི་དངོས་པོ་རྣམས། །
何であれ執着を生じさせる対象を、
འཕྲལ་ལ་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
直ちに棄てるのが菩薩の実践です。

第22偈
ཇི་ལྟར་སྣང་བ་འདི་དག་རང་གི་སེམས། །
いかなる現われも、それらは己れの心。
སེམས་ཉིད་གདོད་ནས་སྤྲོས་པའི་མཐའ་དང་བྲལ། །
心の本質は本来戯論の辺より離れている。
དེ་ཉིད་ཤེས་ནས་གཟུང་འཛིན་མཚན་མ་རྣམས། །
それを理解することによって、主客（能取・所取）の相を
ཡིད་ལ་མི་བྱེད་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
作意しないのが菩薩の実践です。

第23偈
ཡིད་དུ་འོང་པའི་ཡུལ་དང་འཕྲད་པ་ན། །
心引かれる対象（境）に接しても、
དབྱར་གྱི་དུས་ཀྱི་འཇའ་ཚོན་ཇི་བཞིན་དུ། །
夏季の虹のように、
མཛེས་པར་སྣང་ཡང་བདེན་པར་མི་ལྟ་ཞིང༌། །
美しく現われるが真実はないと見て、
ཞེན་ཆགས་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
執着を捨てるのが菩薩の実践です。

第24偈
སྡུག་བསྔལ་སྣ་ཚོགས་རྨི་ལམ་བུ་ཤི་ལྟར། །
様々な苦しみは夢で子供が死ぬようなもの。
འཁྲུལ་སྣང་བདེན་པར་བཟུང་བས་ཨ་ཐང་ཆད། །
幻影（迷いによる現われ）を真実と捉えると疲れてしまう。
དེའི་ཕྱིར་མི་མཐུན་རྐྱེན་དང་འཕྲད་པའི་ཚེ། །
それゆえ逆縁と出会った時、
འཁྲུལ་པར་ལྟ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
迷いと見るのが菩薩の実践です。

第25偈
བྱང་ཆུབ་འདོད་པས་ལུས་ཀྱང་བཏང་དགོས་ན། །
菩提を望んで体さえも与える必要があるなら、
ཕྱི་རོལ་དངོས་པོ་རྣམས་ལ་སྨོས་ཅི་དགོས། །
外の財物は言うまでもない。
དེ་ཕྱིར་ལན་དང་རྣམ་སྨིན་མི་རེ་བའི། །
それゆえ見返りと将来の果（異熟）を期待せず、
སྦྱིན་པ་གཏོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
布施を与えるのが菩薩の実践です。

第26偈
ཚུལ་ཁྲིམས་མེད་པར་རང་དོན་མི་འགྲུབ་ན། །
戒律がないことで自利を成就できないなら、
གཞན་དོན་སྒྲུབ་པར་འདོད་པ་གད་མོའི་གནས། །
他利を成就するのを望むのは笑いの種。
དེ་ཕྱིར་སྲིད་པའི་འདུན་པ་མེད་པ་ཡི། །
それゆえ輪廻を望まない
ཚུལ་ཁྲིམས་སྲུང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
戒律を守るのが菩薩の実践です。

第27偈
དགེ་བའི་ལོངས་སྤྱོད་འདོད་པའི་རྒྱལ་སྲས་ལ། །
善の財を望む菩薩には、
གནོད་བྱེད་ཐམས་ཅད་རིན་ཆེན་གཏེར་དང་མཚུངས། །
危害を加える一切は宝の蔵に等しい。
དེ་ཕྱིར་ཀུན་ལ་ཞེ་འགྲས་མེད་པ་ཡི། །
それゆえあらゆるものに恨みを持たず、
བཟོད་པ་སྒོམ་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
忍辱を修習するのが菩薩の実践です。

第28偈
རང་དོན་འབའ་ཞིག་སྒྲུབ་པའི་ཉན་རང་ཡང༌། །
自利のみを成就する声聞・独覚すら、
མགོ་ལ་མེ་ཤོར་བཟློག་ལྟར་བརྩོན་མཐོང་ན། །
頭に火が降りかかったのを払うように精進するのを見るなら、
འགྲོ་ཀུན་དོན་དུ་ཡོན་ཏན་འབྱུང་གནས་ཀྱི། །
一切衆生のための利益の源である
བརྩོན་འགྲུས་རྩོམ་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
精進に励むのが菩薩の実践です。

第29偈
ཞི་གནས་རབ་ཏུ་ལྡན་པའི་ལྷག་མཐོང་གིས། །
止を充分伴う観によって、
ཉོན་མོངས་རྣམ་པར་འཇོམས་པར་ཤེས་བྱས་ནས། །
煩悩を完全に滅することを理解することによって、
གཟུགས་མེད་བཞི་ལས་ཡང་དག་འདའ་བ་ཡི། །
四無色を完全に超越した
བསམ་གཏན་སྒོམ་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
禅定を修習するのが菩薩の実践です。

第30偈
ཤེས་རབ་མེད་པར་ཕ་རོལ་ཕྱིན་ལྔ་ཡིས། །
智慧がなければ五波羅蜜によって、
རྫོགས་པའི་བྱང་ཆུབ་འཐོབ་པར་མི་ནུས་པས། །
無上菩提を得ることはできないので、
ཐབས་དང་ལྡན་ཞིང་འཁོར་གསུམ་མི་རྟོག་པའི། །
方便を伴う三輪清浄の
ཤེས་རབ་སྒོམ་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
智慧を修習するのが菩薩の実践です。

第31偈
རང་གི་འཁྲུལ་པ་རང་གིས་མ་བརྟགས་ན། །
己れの迷乱を己れが分別しないなら、
ཆོས་པའི་གཟུགས་ཀྱིས་ཆོས་མིན་བྱེད་སྲིད་པས། །
仏教徒の姿で非法をなすことになるので、
དེ་ཕྱིར་རྒྱུན་དུ་རང་གི་འཁྲུལ་པ་ལ། །
それゆえ常に己れの迷乱を
བརྟགས་ནས་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
分別して捨てるのが菩薩の実践です。

第32偈
ཉོན་མོངས་དབང་གིས་རྒྱལ་སྲས་གཞན་དག་གིས། །
煩悩の力によって他の菩薩の
ཉེས་པ་གླེང་ན་བདག་ཉིད་ཉམས་འགྱུར་བས། །
過ちを説くと、自分自身の過ちとなるので、
ཐེག་པ་ཆེ་ལ་ཞུགས་པའི་གང་ཟག་གིས། །
大乗に入った人（プトガラ）の
ཉེས་པ་མི་སྨྲ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
過ちを言わないのが菩薩の実践です。

第33偈
རྙེད་བཀུར་དབང་གིས་ཕན་ཚུན་རྩོད་འགྱུར་ཞིང༌། །
財と敬意の力によって互いに争って、
ཐོས་བསམ་སྒོམ་པའི་བྱ་བ་ཉམས་འགྱུར་བས། །
聞思修の行ないが衰えるので、
མཛའ་བཤེས་ཁྱིམ་དང་སྦྱིན་བདག་ཁྱིམ་རྣམས་ལ། །
友達の家と施主の家などへの
ཆགས་པ་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
執着を捨てるのが菩薩の実践です。

第34偈
རྩུབ་མོའི་ཚིག་གིས་གཞན་སེམས་འཁྲུག་འགྱུར་ཞིང༌། །
荒々しい言葉によって他の心をかき乱して、
རྒྱལ་བའི་སྲས་ཀྱི་སྤྱོད་ཚུལ་ཉམས་འགྱུར་བས། །
菩薩の行のあり方が衰えるので、
དེ་ཕྱིར་གཞན་གྱི་ཡིད་དུ་མི་འོང་བའི། །
それゆえ他人が悦ばない、　　
ཚིག་རྩུབ་སྤོང་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
荒い言葉（悪口）を捨てるのが菩薩の実践です。

第35偈
ཉོན་མོངས་གོམས་ན་གཉེན་པོས་ཟློག་དཀའ་བས། །
煩悩に慣れると対治によって遮るのが難しくなるので、
དྲན་ཤེས་སྐྱེས་བུས་གཉེན་པོའི་མཚོན་བཟུང་ནས། །
憶念と正知の士は対治の剣を執って、
ཆགས་སོགས་ཉོན་མོངས་དང་པོ་སྐྱེས་མ་ཐག །
執着などの煩悩を最初に生じるや否や、
འབུར་འཇོམས་བྱེད་པར་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
取り除くのが菩薩の実践です。

第36偈
མདོར་ན་གང་དུ་སྤྱོད་ལམ་ཅི་བྱེད་ཀྱང༌། །
要約すると、どこで何をなそうとも、
རང་གི་སེམས་ཀྱི་གནས་སྐབས་ཅི་འདྲ་ཞེས། །
己れの心の状態がどのようであっても、
རྒྱུན་དུ་དྲན་དང་ཤེས་བཞིན་ལྡན་པ་ཡིས། །
常に憶念と正知を具えることによって、
གཞན་དོན་སྒྲུབ་པ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
他利を成就するのが菩薩の実践です。

第37偈
དེ་ལྟར་བརྩོན་པས་བསྒྲུབ་པའི་དགེ་བ་རྣམས། །
このように精進して成就した善根を、
མཐའ་ཡས་འགྲོ་བའི་སྡུག་བསྔལ་བསལ་བྱའི་ཕྱིར། །
無辺の衆生の苦を滅するために、
འཁོར་གསུམ་རྣམ་པར་དག་པའི་ཤེས་རབ་ཀྱིས། །
三輪清浄の智慧によって
བྱང་ཆུབ་བསྔོ་བ་རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་ཡིན། །
菩提に廻向するのが菩薩の実践です。

མདོ་རྒྱུད་བསྟན་བཅོས་རྣམས་ལས་གསུངས་པའི་དོན། །
経典・タントラ・論書に説かれた意味と、
དམ་པ་རྣམས་ཀྱི་གསུང་གི་རྗེས་འབྲངས་ནས། །
聖師のお言葉に従って、
རྒྱལ་སྲས་རྣམས་ཀྱི་ལག་ལེན་སུམ་ཅུ་བདུན། །
三十七の菩薩たちの実践を、
རྒྱལ་སྲས་ལམ་ལ་སློབ་འདོད་དོན་དུ་བཀོད། །
菩薩道を学ぼうとする者のために著しました。
བློ་གྲོས་དམན་ཞིང་སྦྱངས་པ་ཆུང་བའི་ཕྱིར། །
知性も劣り浅学のため、
མཁས་ལ་དགྱེས་པའི་སྡེབ་སྦྱོར་མ་མཆིས་ཏེ། །
賢者が喜ぶ修辞はありませんが、
མདོ་དང་དམ་པའི་གསུང་ལ་བརྟེན་པའི་ཕྱིར། །
経典と聖師のお言葉に依っているので、
རྒྱལ་སྲས་ལག་ལེན་འཁྲུལ་མེད་ལགས་པར་སེམས། །
菩薩の実践に過ちはないと考えます。
འོན་ཀྱང་རྒྱལ་སྲས་སྤྱོད་པ་རླབས་ཆེན་རྣམས། །
けれども広大なる菩薩行は、
བློ་དམན་བདག་འདྲས་གཏིང་དཔག་དཀའ་བའི་ཕྱིར། །
自分のような知性の劣る者には深遠すぎるため、
འགལ་དང་མ་འབྲེལ་ལ་སོགས་ཉེས་པའི་ཚོགས། །
矛盾や不連続などの過失については、
དམ་པ་རྣམས་ཀྱིས་བཟོད་པ་མཛད་དུ་གསོལ། །
聖師達の堪忍をお願いします。
དེ་ལས་བྱུང་བའི་དགེ་བས་འགྲོ་བ་ཀུན། །
これにより生じた善根で一切衆生が、
དོན་དམ་ཀུན་རྫོབ་བྱང་ཆུབ་སེམས་མཆོག་གིས། །
勝義・世俗の最高の菩提心によって、
སྲིད་དང་ཞི་བའི་མཐའ་ལ་མི་གནས་པའི། །
輪廻と涅槃の辺に住しない、
སྤྱན་རས་གཟིགས་མགོན་དེ་དང་མཚུངས་པར་ཤོག །
守護者観自在と等しくなりますように。

ཅེས་པའང་གཞན་ལ་ཕན་པའི་དོན་དུ་ལུང་དང་རིགས་པ་སྨྲ་བའི་བཙུན་པ་ཐོགས་མེད་ཀྱིས་དངུལ་ཆུའི་རིན་ཆེན་ཕུག་ཏུ་སྦྱར་བའོ། །།
これは自他の利益のために、阿含と論理を説かれた尊者トクメーが、グルチューのリンチェン窟にて著した。

（ガルチェン・リンポチェによる教え）